شروع تاریخچه مدیریت منابع انسانی

بسیاری از افراد تصور می‌کنند که بخش منابع انسانی (Human Resource) یک نوآوری جدید محسوب می‌شود که در چند سال اخیر ایجاد شده و مورد توجه قرار گرفته است؛ اما با نگاهی به تاریخچه پیدایش مدیریت منابع انسانی متوجه می‌شویم که این علم از قدمتی طولانی برخوردار است. مدیریت منابع انسانی (HRM) از زمانی که تاریخ بشریت شکل گرفته مورد توجه بوده است. در دوران باستان، به حداکثر رساندن ظرفیت کارگران و مدیریت اصولی بر آن‌ها به هدف بیشتر کار کردن، یک نگرانی جدی برای کارفرمایان بوده است. با این وجود، مدیریت منابع انسانی در جهان به‌ صورت رسمی از قرن ۱۸ شروع شده و رشد آن تا به امروز نیز ادامه دارد.

سیر تحول مدیریت منابع انسانی در جهان

اینکه خاستگاه مدیریت منابع انسانی در جهان از کجا شکل گرفته، ابهام زیادی دارد. واضح‌ترین پیشینه، مدیریت منابع انسانی را مربوط به چارلز بابیج (Charles Babbage) و رابرت اوون (Robert Owen) می‌داند.آن‌ها ایده مدیریت بر سرمایه‌های انسانی را هم‌زمان با انقلاب صنعتی مطرح کردند و متوجه شدند که رفاه کارگران بر میزان بهره‌وری‌شان تاثیرگذار است.در آن زمان رفاه، مدیریت شخصی و مدیریت علمی بر کارکنان از ترندهای روز حوزه مدیریت و روان‌شناسی صنعتی محسوب می‌شد. این مفاهیم امروزه نیز پایه و اساس مدیریت منابع انسانی را تشکیل می‌دهند.

آشنایی با تاریخچه پیدایش مدیریت منابع انسانی

منابع انسانی مدرن که در حال حاضر با آن مواجه هستیم، بیش از ۱۰۰ سال عمر دارد. تاریخچه پیدایش مدیریت منابع انسانی در این سال‌ها شاهد ظهور فناوری‌های مختلف و انقلاب‌های صنعتی بوده است. به‌ همین دلیل، در بررسی تاریخ این علم باید به نسل‌های مختلفی بپردازیم که در این دوران، مدیران منابع انسانی با آن روبه‌رو شده‌اند:

دوران شکل‌گیری اتحادیه‌های کارگری

اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، نا آرامی‌ها و درگیری‌هایی بین کارمندان و کارفرمایان شکل گرفت. تعداد زیادی از کارگران از شیوه‌های ناعادلانه مدیریتی کارفرمایان ناراضی بودند. آن‌ها علاوه‌ بر شرایط سخت کار، از ایمنی پایین در محل کار ناراضی بودند. رشد صنعتی و سرمایه‌داری کنترل‌ نشده، عامل ایجاد چنین وضعی بود. در نهایت، با اصلاح قوانین کار و تغییرات قانون اساسی، شرایط تعدیل شد. در همین زمان، اتحادیه‌های کارگری شکل گرفتند که نقش مهمی در تنظیم روابط کار بین کارفرما و پرسنل داشتند.

جنگ جهانی و تاریخچه مدیریت منابع انسانی

ورود آمریکا به جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۷ و مشارکت آن‌ها در جنگ جهانی دوم موجب شد تا تقاضا برای نیروی نظامی و پرسنل کار در صنایع مختلف افزایش پیدا کند. آمریکا برای اینکه در جنگ به موفقیت برسد، افزون‌ بر تجهیزات نظامی و قدرت تولید آن‌ها، به نیروی انسانی زیادی نیاز داشت.در این دوران بود که سیر تحول مدیریت منابع انسانی با تغییر جدی مواجه شد. برای تامین نیروی کار زبده و کاربلد که توانایی فعالیت در پست‌های فنی را داشته باشند، برای اولین بار «فرایند انتخاب نیروی کار» مدنظر قرار گرفت.مدیران HR یا کارفرمایان تا قبل از این تنها به توانایی جسمی افراد توجه داشتند؛ ولی در این دوران بود که در کنار قدرت بدنی، استعداد و انگیزه‌های افراد نیز اهمیت پیدا کرد.

دلایل اهمیت توجه به مدیریت منابع انسانی

تاریخچه مدیریت منابع انسانی مجموعه‌ای از تجارب را به مدیران انتقال می‌دهد که از آن‌ها برای توسعه و مدیریت کسب‌وکار خود استفاده می‌کنند. ۴ دلیل زیر اهمیت مدیریت منابع انسانی را نشان می‌دهد:

• آموزش و توسعه کارکنان: تیم‌های منابع انسانی، امکانات مورد نیاز برای آموزش به کارکنان را فراهم می‌کنند.
• تنوع، برابری و شمول: توجه به برابری شغلی و رفتار منصفانه با کارکنان، حس رضایت را برای آن‌ها به‌ همراه می‌آورد.
• آنالیز اطلاعات: منابع انسانی با تحلیل کسب‌وکار دقیق و ارزیابی کارکنان، راهکارهای جدیدی برای چالش‌های نیروی انسانی به‌ دست می‌آورد. به این شکل، هم رضایت کارکنان و هم بهره‌وری آن‌ها در سازمان افزایش پیدا می‌کند.
• افزایش مشارکت کارکنان: منابع انسانی در هر سازمانی نقش مهمی در افزایش مشارکت کارکنان دارند.

نکات کلیدی مدیریت منابع انسانی

روز منابع انسانی

روز جهانی منابع انسانی مصادف با 20 مه ( 20 MAY ) بوده و در ایران نیز مصادف است با ۲۵ فروردین و این روز فرصتی است برای گرامیداشت و ارج نهادن به نقش حیاتی واحد منابع انسانی در سازمان‌ها و شرکت‌ها. در این روز، به اهمیت نیروی انسانی به عنوان ارزشمندترین سرمایه یک سازمان و نقش استراتژیک آن در موفقیت کلی سازمان اشاره می‌شود.

.